31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü:
Çocukları Sigara Endüstrisinden Koruyalım!

Her yıl dünyada 8.5 milyondan fazla insanın ölümüne yol açan tütün bağımlılığı küresel düzeyde önlenebilir bir halk sağlığı sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl tütün ürünü kullanmayan ancak tütün ürünlerinin dumanına maruz kalan 1.3 milyon kişi yaşamını yitirmektedir.

Dumansız Ada Platformu’nun misyonu, sağlık zararları konusunda giderek artan bilimsel kanıtlardan dolayı kaygı duyulan tüm tütün ürünlerinin kullanımına ilişkin halk sağlığını korumaya yönelik farkındalığı ve koruyucu önlemleri arttırmak, karar vericileri uyarmak ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep etmektir.

Ülkemizde “44/2008 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarından Korunma ve Denetim Yasası” yürürlüğe 15 yıl önce girmesine rağmen ne yazık ki, yasanın öngördüğü şekilde denetim yapılmamaktadır. Yasanın uygulanmasından sorumlu olan Sağlık Bakanlığı işletmelerde denetim faaliyeti yapmamakta, otel, kafe-restorantlarda denetimsizlik nedeni ile serbestçe tütün ve tütün ürünleri tüketilmektedir.  Reklam ve vitrin süslemeleriyle açılan “Nargile Cafe” sayısının da gün geçtikçe artış göstermesi endişe vericidir. Bir nargile içiminde alınan nikotin miktarı, bir sigaradan alınan nikotin miktarından %70 daha fazlasıdır. Sigara içen bir kişi ortalama 8-12 kez dumanı içine çekerken, bir nargile içiminde bu sayı ortalama 20-200 arasındadır. Bir saatlik nargile içiminin ortalama 50 sigaraya denk geldiği varsayılırsa, durumun neden endişe verici olduğu ortadadır.

Kıbrıs’ın kuzeyinde tütün kullanım yaygınlığı her gün artmaktadır

Evrensel Hasta Hakları Derneği’nin 2022 yılında gerçekleştirdiği “Kıbrıs’ın kuzeyinde Koruyucu Sağlık Hizmetleri: Kalite Algısı ve Erişilebilirlik” araştırmasının verilerine göre; 

-Toplumdaki yetişkin bireylerin üçte birinden daha fazlası sigara ve tütün kullanıcısıdır.

– Erkeklerin neredeyse yarısı sigara, nargile ya da elektronik sigara benzeri bir tütün ürünü kullanmakta olup, kadınlar arasındaki içicilik oranı %26’dır

– Gençler arasındaki sigara kullanımı ortalamanın üzerinde olup; 18-24 yaş aralığında bu oran %40’lar düzeyindedir.

– Sigara ve tütün ürünü kullanıcılarının yaklaşık olarak üçte ikisi bu alışkanlığından vazgeçmesi gerektiğini düşünmekte iken, sigarayı bırakma bilincinin en düşük olduğu kesim gençlerdir. (18-24 yaş arası %35)

YDÜ Tıp Fakültesinin bu yıl gerçekleştirdiği Halk Sağlığı AD araştırmasına göre, toplumumuzda tütün kullanma sıklığı ortalama %40.7, erkeklerde %47.2, kadınlarda ise %34’dür. Görüldüğü üzere Sağlık Bakanlığı’nın denetim eksikliği ve tütün endüstrisi ve ülkemizdeki ithalatçılarının reklam stratejileri yüzünden  tütün kullanımı her gün artmaktadır.

Elektronik sigaranın ve ısıtılmış tütün ürünleri kullanım yaygınlığı

Tütün endüstrisi, bir yandan sigarayı bırakmak isteyen kişileri hedef alarak, sigara bırakma yöntemi olarak lanse ettikleri elektronik sigara, ısıtılmış tütün ürünlerini pazarlamakta, bir yandan da “zarar azaltma” yalanı ile gençleri hedef alarak insanların hayatları pahasına müşteri sayılarını arttırarak karlılıklarını devam ettirmektedirler. Dünya genelinde e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin kullanımı, daha önce sigara içmemiş gençler arasında hızla artmaktadır. KKTC’de günümüzde e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin satışı, hem internetten hem de markalara özel açılmış tütün satış noktalarından gerçekleşebilmektedir. Bu tür ürünlerin kullanımının ortaokul çağı çocuklara kadar düştüğü ve yaygın kullanıldığı bilinmekte, bazı Kafelerde reklamları görülmektedir. E- sigar vb ürün satış noktaları şehrin en önemli noktalarında gösterişli dükkanlarda satış yapmaktadır.

Dumansız Ada Platformu’nun sigara, elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri hakkında talepleri;

• “44/2008 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarından Korunma ve Denetim Yasası”nın amaç ve kapsamı doğrultusunda uygulanması için Sağlık Bakanlığı derhal görevini yapmalıdır.
• “ 44/2008 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarından Korunma ve Denetim Yasası” yeni nesil tütün ürünlerinin zararlarından korumaya yönelik yeniden düzenlenmeli ve tamamen uygulanmalıdır. Başta sigara içmeyenler, çocuk, ergen ve hassas gruplar olmak üzere toplumun sigara, e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerine (doğrudan tüketim yoluyla veya buharına dolaylı olarak) maruz kalması engellenmelidir.
• Özellikle e-sigara vb ürünlerin reklamı ve gösterişli satış noktaları yasaklanmaldır. 
• Tüm halkımızın, özellikle gençlerimizin ve çocuklarımızın sağlığını açıkça bozan ve e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri gibi yeni nesil tehditlerin üretimine, ithalatına ve satışına izin verilmemelidir.
• Tütün kullanmaktan vazgeçmek isteyen bireylere yardımcı olmak amacıyla tüm kamu hastanelerinde “tütün bırakma poliklinikleri” hizmete konmalıdır.
• Üniversitelerin kampüslerinde tütün satışı yasaklanmalıdır.  Tüm üniversiteler “tütünsüz kampüs” olmalı ve tütün bırakmak isteyen öğrencilere “tütün bırakma poliklinikleri” açılmalıdır.
• Elektronik sigaranın yarattığı plastik kirliliği için Çevre Dairesi’nin atıklarla ilgili düzenlemesi güncellenmelidir.

Genç nesillerin sağlıklı bir geleceğe adım atabilmesi için hep birlikte çalışmalıyız. Sigara ve e-sigara vb. ürünlerin kullanımını azaltmak ve çocukları bu tehlikelerden uzak tutmak için toplumun tüm kesimlerinin bilinçlenmesi ve harekete geçmesi gerekmektedir. Bunları başarmanın hepimizin sorumluluğu olduğu bilinciyle, bizleri yönetenleri ivedilikle göreve davet ederiz.   

Tütünsüz, sigarasız daha sağlıklı bir dünya mümkündür!

DUMANSIZ ADA PLATFORMU

Destekleyenler (Alfabetik sıralamayla)

1. Alzheimer Derneği, 2.Çevre Koruma Vakfı ÇEKOVA, 3.Cumhuriyetçi Türk Partisi, 4.Çevre Mühendisleri Odası, 5.Doğu Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, 6. Diyaliz ve Böbrek Hastaları Dayanışma Derneği, 7.Doğa ve Kültür Derneği, 8.Evrensel Çocuk Hakları Derneği, 9.Evrensel Hasta Hakları Derneği, 10.Gıda Mühendisleri Odası, 11.Girne Amerikan Üniversitesi, 12.Halk Sanatları Derneği HASDER, 13.Her Daim Dostlar Derneği, 14.İskele Gençlik Derneği, 15.Kanser Hastalarına Yardım Derneği Tulips, 16.Kıbrıs İşitme ve Konuşma Engelliler Vakfı KİKEV, 17.Karpaz Dostları Derneği, 18.Kadından Yaşama Destek Derneği KAYAD, 19.Kale Inner Wheel Kulubu, 20.Kemal Saraçoğlu Kanser Vakfı, 21.Kıbrıs Barış Kültürü Merkezi 22.Kıbrıs Sulak Alan Topluluğu, 23.Kıbrıs Türk Biyologlar Derneği, 24.Kıbrıs Türk Diyetisyenler Birliği, 25.Kıbrıs Türk Diyabet Derneği, 26.Kıbrıs Türk Eczacılar Birliği, 27.Kıbrıs Türk Fizyoterapistler Derneği, 28.Kıbrıs Türk Hekimler Sendikası TIP İŞ, 29.Kıbrıs Türk MS Derneği, 30.Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu, 31.Kıbrıs Türk Psikologlar Derneği, 32.Kıbrıs Türk Serbest Çalışan Hekimler Birliği, 33.Kıbrıs Türk Tabibleri Birliği, 34. Kıbrıs Türk Tabib Odası, 35.Kıbrıs Türk Orta Eğitim Sendikası, 36.Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği, 37.Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası, 38.Kıbrıs Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği, 39.Kıbrıs Türk Veterinerler Birliği, 40.Kıbrıs Yeşilay Derneği, 41.KUIR Kıbrıs, 42.Lefke Çevre ve Tanıtma Derneği, 43.Management Centre, 44.Orman Mühendisleri Odası, 45.Temiz Ada Çevre Gönüllüleri, 46.Thalassemia Derneği, 47.Toplumcu Demokrasi Partisi, 48.Toplumsal Varoluş Derneği TOVAD, 49.Türk Torak Derneği KKTC Temsilciliği, 50.Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, 51.Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği, 52.Yeşil Barış Hareketi, 53.Ziraat Mühendisleri Odası

EK BİLGİ: 

 Elektronik sigaranın ve ısıtılmış tütün ürünlerinin sağlık etkileri:

• E-sigarada bulunan çeşitli kimyasalların yanı sıra özellikle aroma verici katkı maddelerinin de insan embriyo kök hücreleri, fare nöral kök hücreleri ve insan pulmoner fibroblastları üzerine sitotoksik etkisi gösterilmiştir. 
• Deneysel çalışmalarda beyin gelişimine nörotoksik etkisi olduğu ve annenin e-sigara içmesinin çocukta davranışsal ve kognitif değişikliklere yol açabileceği bildirilmiştir. 
• E-sigaranın, başta solunum ve kardiyovasküler sistemler olmak üzere karaciğer, böbrekler ve sinir sistemine de zararları vardır. 
• E-sigara bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek, zatürre gibi alt solunum yolu infeksiyonları riskini de arttırmaktadır. 
• EVALI (e-cigarette and vaping use associated lung injury) olarak adlandırılan akut akciğer hasarı ile solunum yetmezliği ve ölüme yol açabilmektedir. 
• Sigara için söz konusu olduğu gibi e-sigaraların da SARS-CoV-2’ye duyarlılığı ve COVID-19 gelişimini artırdığı gösterilmiştir.
• Isıtılmış tütün ürünleri kullanıcılarını, çoğu kansere neden olan toksik maddelere maruz bırakır ve geleneksel sigaralardan daha az zararlı olduklarını gösteren yeterli kanıt yoktur. Sigara içiminde olduğu gibi, ısıtılmış tütün ürünlerinin de bağımlılık yaptığı ve insanlar için kanserojen maddeler içerdiğini bildirmiştir. e-sigaraların ve ısıtılmış tütün cihazlarının ve bu cihazlarda kullanılan likidlerin sağlık açısından çok tehlikeli olduğunu, bu nedenle çocuklar ve gençlerin e-sigaraya erişimlerinin ve tıpkı sigara dumanında olduğu gibi pasif maruziyetlerinin de yasalar aracılığıyla engellenmesini önermektedir. 
• Tütün endüstrisi, e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri gibi yeni ürünler ile bağımlılığı sürdürme ve arzı arttırma çabası içerisindedir.
• Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri de birer tütün ürünüdür ve sağlığa zararlıdır.
• Daha az zararlı olduğu ileri sürülen bu ürünlerin kısa süreli kullanım sonrasında bile ölümle sonuçlanabilen ciddi akciğer hasarı ve solunum yetmezliğine neden olabildiği kanıtlanmıştır.
• Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin sigara bırakma yöntemi olarak kullanılamayacağı yapılan araştırmalarla gösterilmişti.

Gönüllü ol, Bağış Yap, Hak Savun. Hemen Bugün Bize Katılıp Gücümüze Güç Kat!