“EHHD, Kıbrıs’ın kuzeyinde halk sağlığına ilişkin araştırma verilerini paylaştı”

EHHD; “Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşayanların sadece onda biri insan sağlığına önem verildiği kanaatindedir”

3- 9 Eylül Halk Sağlığı farkındalık haftası çerçevesinde Evrensel Hasta Hakları Derneği, Kasım 2022de tamamladığı “Kıbrıs’ın kuzeyinde koruyucu sağlık hizmetleri – Kalite Algısı ve Erişilebilirlik” raporunun verilerini paylaştı.

Halk sağlığının ve koruyucu sağlık hizmetlerinin önemine dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak maksadıyla her yıl kutlanan Halk Sağlığı Haftası’nda EHHD, Kasım 2022’de Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşayan de-facto nüfusu yansıtacak şekilde belirlenen 1000 kişiyle gerçekleştirdiği araştırmanın sonuçları, genel ve koruyucu sağlık hizmetlerinin kalitesini ve erişilebilirliğini artırmak üzere çeşitli çalışmaların yapılması gerektiğini ortaya koyan raporuna değindi.

Araştırmada katılımcılara bir dizi önerme sunularak, bunlara katılıp katılmadıkları sorulmuştur. Kıbrıs’ın kuzeyindeki genel ve koruyucu sağlık hizmetlerine ilişkin bu önermeler, bireylerin verilen hizmetlere ilişkin memnuniyet düzeyini belirlemeye de yardımcı olmuştur. 12 farklı önermeye verilen yanıtlar, Kıbrıs’ın kuzeyinde de sağlık konusunda genel olarak son derece ciddi yetersizlikler olduğunu ortaya koyacak türdendir. Hiçbir önermede, yeterlilik ifade edenlerin oranı yetersizlik ifade edenlerden çok değildir. Daha vahimi, 12 başlıktan sadece üç tanesinde memnuniyet ifade edenlerin oranı %10’u aşabilmiştir. Buna karşılık memnuniyetsizlik ifade edenlerin %50’nin altına düştüğü tek bir başlık vardır. Öne çıkan çarpıcı verilerden bir kaçı aşağıdaki gibidir;

• Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşayanların sadece onda biri insan sağlığına önem verildiği kanaatindedir. Oysa “Kıbrıs’ın kuzeyinde insan sağlığına önem verilmektedir” önermesine katılmadığını belirtenlerin oranı %60’a yakındır. 
• “Kamu yönetimi, hastalıkları önleme konusunda başarılı bir politika yürütmektedir” görüşüne katılanlar %6’ya bile ulaşamamaktadır. Bu görüşe katılmayanlarsa %68’e dayanmaktadır. 
• “Kıbrıs’ın kuzeyindeki kamu hastanelerinde kaliteli hizmet almak mümkündür” önermesine katılmayanlar %67 iken, bu görüşün doğru olduğunu düşünenler %7 dolaylarındadır. 
• “Ücretsiz sağlık danışmanlığı hizmeti almak mümkündür” önermesi %8,5’luk desteğe sahiptir. Görüşü reddedenlerse %68’i aşmaktadır. 
• Sağlıklı beslenme konusundaki çalışmaların yetersiz bulunduğu çok açıktır. Sağlıklı beslenmeye ilişkin önermeler en düşük destek bulanlar arasında yer almaktadır. “Kıbrıs’ın kuzeyinde obeziteyle yeterince mücadele edilmektedir” görüşüne katılanlar %5 kadardır. “Kıbrıs’ın kuzeyinde sağlıklı ve dengeli beslenme konusunda yeterli bilgilendirme yapılmaktadır” önermesini doğru sayanlar %8’in altındadır. “Kıbrıs’ın kuzeyinde gıdaların sağlıklı ve hijyenik olması güvence altındadır” görüşüne destek de %7,4’le sınırlıdır. 
• Halk, yaşadığı çevrenin sağlıklı ve temiz olduğunu düşünmemektedir. Sağlık alanındaki en önemli belirleyiciler arasında yer alan çevre konusu, Kıbrıs’ın kuzeyindeki  sorunlu başlıklardan birisidir. “Sağlıklı ve temiz bir çevrede yaşadığımı hissediyorum” görüşüne katılanlar %14,4’le sınırlıdır. Bu görüşe katılmayanlarsa yaklaşık dört kat daha fazladır. 
• Bireyler, bedensel sağlık kadar psikolojik sağlık konusundaki hizmetleri de son derece yetersiz bulmaktadır. “Kıbrıs’ın kuzeyindeki sağlık politikası bireylerin ruh sağlığını da önemsemektedir” önermesine katılmayanlar %78,5’tir. Katılanlarsa %7’ye bile ulaşmamaktadır.
• “Kıbrıs’ın kuzeyinde parası olmayanın da iyi sağlık hizmeti alması mümkündür” görüşü en düşük destek gören önermelerden birisidir. Bu konuda nötr kalanların oranı nispeten azdır. %81’e yaklaşan “katılmıyorum” oranı ise tüm önermeler içindeki olumsuzluk ifade eden en yüksek orandır. 
• Tüm önermeler içinde en düşük kabul gören, tütün ve tütün ürünleriyle mücadeleye ilişkin olandır. “Kıbrıs’ın kuzeyinde tütün ve tütün ürünlerine karşı etkin bir mücadele verilmektedir” görüşüne katılanların oranı %3,5’tir. Bu görüşü reddedenler %70 düzeyindedir. 
• En yüksek destek bulan ise “Yaşadığım yerde ücretsiz şekilde yararlanabildiğim yürüyüş yolu ve egzersiz alanı vardır” önermesidir. Bu konudaki memnuniyet düzeyi %38’e yakındır. Buna karşın memnuniyetsizlik %44’tür. 

Evrensel Hasta Hakları Derneği, halk sağlığının korunmasının çok yönlü mücadeleyi ve sorumluluk paylaşımını gerekli kıldığı düşüncesindedir. Yıllardan beridir sağlıkta yaşanan sorunlar kangrenleşmiş  ve hasta odaklı bütünlüklü bir sağlık politikasının olmayışı sağlıktaki sorunların artarak çoğalmasına neden olmuştur.  Bireyler, örgütler ve sağlıktan sorumlu yerel kurumlar bu konuda önemli yükümlülüklere sahiptir. Halkın bu sorumluluk dağılımı içinde kime ne kadar rol biçtiği, mücadelenin başarısına etki eden faktörler arasında yer almaktadır. EHHD’nin, toplumumuzda etkin ve etkili halk sağlığı politikaları üretilmesinde elinden gelen katkıyı yapmaya hazır olduğunu belirtmek isteriz.

Gönüllü ol, Bağış Yap, Hak Savun. Hemen Bugün Bize Katılıp Gücümüze Güç Kat!