İlaç/Reçete Yolsuzluğu Derinleşmiş Sistemsizliğin Sonucudur

Ülkemizde sağlık sisteminde yaşanan sorunlar ve hastaların uğradığı hak ihlallerini izleyen, raporlayan ve otoriteye çözüm önerileri sunan bir sivil toplum örgütü olan Evrensel Hasta Hakları Derneği geçen günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın başlattığı soruşturmayla gün yüzüne çıkan ilaç/reçete yolsuzluğunutüm kamuoyu gibi üzülerek öğrenmiş bulunmaktadır. Ülkemizde bulunan mevcut sağlık sistemin, ya da daha doğru bir deyişle sistemsizliğin, gerek sağlık hizmetlerine ve gerekse de ilaca erişimde hak ihlallerine neden olduğu bilinmektedir.Bu konu Derneğimizce de defaatle üzerinde durulan bir konudur. 

Sigortalı çalışanların maaşlarından kesilen sigorta pirimleri içinde yer alan  hastalık sigortası birikiminin böylesi bir yolsuzlukla heba edilmesi kabul edilemez. Denetimsizlik ve kamu kaynaklarının iyi idare edilememesi nedeniyle ülkemizde bulunan birçok kurumda sıkıntılar olduğu hepimizin bilgisindedir. Kurumlararası ödenmesi gereken harcamaların ödenmediği ve yama çözümlerle günün kotarılmaya çalışıldığı aşikardır. Zaten kıt olan kaynaklarla mevcut sistemi döndürmek güçken, bundan sonraki dönemde ciddi krizlerle karşı karşıya olan dünya ve ülke ekonomisi ile halkımızın ihtiyaçlarının karşılanabilmesi konusundaki endişelerimiz de artmaktadır.

Yaşanan “yolsuzluk krizinin” yetkililer tarafından sistemi değerlendirmek ve hastaların yararı gözetilerek iyileştirilmesi için fırsata dönüştürülmesi ivedilikle gerekmektedir. EHHD gibi sağlıkta örgütlü birlikler, odalar ve dernekler yıllardır “ilaç takip sistemine” ve “sağlıkta otomasyona” geçilmesine duyulan ihtiyacı vurgulamaktadır. Gelinen nokta, hali hazırda suistimale açık olan yapının belki de daha önce de benzer yolsuzluklara yol açtığını, ancak denetim yetersizliği ve zorluğu nedeniyle tespit edilememiş olduğunu düşündürmektedir. 

Kronik hastalıkları olan ve düzenli ilaç kullanmaları gereken hastalar ya kamu hastanelerinin uzun kuyruklarında bekleyerek, ya da zaten ekonominin darboğazında bulunan ülkede özel hekimlere vizite ücreti ödeyerek ilaca erişebilmektedir. Bu durum kronik hastalıkları bulunan bireylerin reçete alabilmek için gereğinden fazla çaba sarf etmesine neden oluşuyla da sorun teşkil etmektedir. Yıllardır otorite tarafından buna bir çözüm üretilmediği için bireylerin de kendi içlerinde kolaylaştırıcı yöntemler bulmaları kaçınılmaz olmuştur. Hastalar, eczaneler ve özel hekimler arasında ortaya çıkan ve kronik hastaların ilaca ulaşımını kolaylaştıran bu işbirliği, denetimsizlik sorunu olduğu bilinen sağlık sistemimizde birçok suistimallere yol açmıştır. Bu yolsuzluk olayı kamuoyunun gündeme geldikten sonra kronik hastaların ilaca ulaşımı zorlaşmıştır ve  mağduriyetler ortaya çıkmıştır.

Dünya sistemleri incelendiğinde uzun süreli ilaç kullanım gereksinimi olan kronik hastalarla ilgili sistemi ekonomik ve kullanışlı hale getirmek için bazı yöntemler geliştirildiği görülmektedir. Bunlardan birincisi kronik hastalıkları olan kişilere hastalıklarının gereksinimlerine göre 3 ay, 6 ay veya 1 yıllık raporlar çıkarmaktır. Otomasyona geçmiş sistemlerde ise doktorun, hastanın en son kontrole ne zaman geldiğini, verilmiş bir randevusu olup olmadığını, gerekli labaratuvar tetkiklerini ve ölçümleri yaptırıp yaptırmadığını ve en son reçeteyi ne zaman aldığını gösteren düzenekler oluşturulduğu görülmektedir. Kişilerin hastalıklarına göre de takip aralıkları düzenlenebilmekte ve randevusunu aksatmış kişilerin ise düzenli aralıklarla ilaçlarını aldıkları eczanelere hastaya iletilmek üzere mesaj gönderilebilmekte ve  gerekli kontrolleri yapılmamış (bir yıl içerisinde görülmemiş ve gerekli tetkik ve ölçümleri yapmamış) hastaların tekrar reçetelerinin yazılmayacağı bildirilmektedir.

EHHD olarak dileğimiz odur ki ilaç/reçete yolsuzluğu soruşturmasının şeffaf bir biçimde sonuçlandırılmasının yanında, hasta ve hasta yakınları, genelde de tüm toplum adına yönetenlerden taleplerimiz şu şekildedir:

– İlaç Takip Sisteminin oluşturulup hayata geçirilmesi;

-Sağlıkta otomasyon sisteminin oluşturulması için gerekli kaynağın derhal ayrılması;

-Sağlıkla ilgili yapılacak yasal düzenlemeler ve icraatlar için ilgili paydaşların kesinlikle merkezi yönetim tarafından karar alma süreçlerine dahil edilmesi;

-Hasta ve hasta yakınlarının yüksek menfaatleri gözetilebilmesi ve sağlıkta doğru planlama yapılabilmesi için sağlık verilerinin düzenli toplanıp, analiz edilmesi;

-Ülke sağlık sisteminin daha çağdaş bir yapıya kavuşturulabilmesi için gerekli olan Hasta Hakları Yasası dahil, sağlıkta bekleyen yasaların ivedilikle görüşülüp onaylanması.

Bu hedeflere ulaşana kadar Evrensel Hasta Hakları Derneği olarak tüm ilgili sivil toplum örgütleri, birlik, oda ve sendikalarla bu hedefler doğrultusunda etkin bir biçimde mücadele etmeye devam edeceğimizi bildiririz.

Gönüllü ol, Bağış Yap, Hak Savun. Hemen Bugün Bize Katılıp Gücümüze Güç Kat!