“Ruh sağlığı tedavisi görenler toplumun dışına itiliyor”
Evrensel Hasta Hakları Derneği, yürüttüğü “Hastanın Sesi” projesi kapsamında dün (18 Ekim 2016) Thalassamia Merkezi’nde geniş katılımlı “Ruh Sağlığı Semineri” düzenledi. Seminere Sağlık Bakanı Dr. Faiz Sucuoğlu da katılarak sağlık alanında yaşanan sıkıntıları ve göreve geldikten sonra yapılan çalışmaları aktardı.
“Hastanın Sesi” projesi müdürü İzlem Sönmez’in ve Evrensel Hasta Hakları Derneği başkanı Emete İmge’nin konuşmaları ile başlayan seminerde, Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Filiz Besim, Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Çocuk Psikyatrisi bölümünden Dr. Ayşe Zeki birer sunum yaptılar.
Sucuoğlu: “Hastanemiz artan nüfusun talebini karşılayamaz hale gelmiştir”
Sağlık sisteminde yaşanan sıkıntıların farkında olduğunu ve düzeltmek için göreve geldiğinden bu yana yoğun bir çaba sarfettiğini ifade eden Sucuoğlu, altyapıdaki sorunlar ve doktor eksikliğini gidermek için çalışma başlatıldığını söyledi. Özelde çalışan doktorların devlette istihdam edilebilmesi için şartların düzeltileceğini ifade eden Sucuoğlu, Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nin de 2017 itibarı ile yeniden düzenleneceğini sözlerine ekledi.
Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi’nin ülkedeki nüfusa cevap verebilecek kapasitede olmadığını söyleyen Sucuoğlu geçtiğimiz yıllarda kapatılan Küçük Kaymaklı’daki polikliniğin de tekrar hizmete başlayacağını dile getirdi.
“Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi yapıldığı yıllarda nüfusumuz 70-80 bin iken, şu an 500 bine ulaşmıştır ve hastane talebi karşılayamaz hale gelmiştir. Merkez hastanenin ve Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinin altyapısı ve kapasitesi genişletilecektir” diyen sağlık bakanı yeni açılan Onkoloji Hastanesi’nin de 4 yıl içerisinde tam kapasitede çalışır duruma geleceğini ve doktor sayısının mutlaka artırılacağını ifade etti.
“Ruh sağlığı yasası 1932’den beridir değişmedi”
Şu an yürürlükte olan ruh sağlığı yasasının 1932’den beridir hiç değişmediğini ve ivedilikle yenilenmesinin gerektiğinin bilincinde olduğunu söyleyen Sucuoğlu, sağlıkla ilgili yasaların büyük bir kısmını 2017 sonuna kadar yürürlüğe koymayı hedeflediklerini sözlerine ekledi.
İmge: “Kıt kaynaklarımız adil dağıtılıp etkin yönetilebilseydi, yokluklardan ölüm yaşamazdık” Hastanın Sesi projesi müdürü İzlem Sönmez’in hasta hakları konusunda yapılan çalışmaları aktardığı konuşmasının ardından söz alan EHHD başkanı Emete İmge sağlıktaki yokluklar ve yoksunlukların sağlığı yönetenler tarafından “öğrenilmiş çaresizlik” gibi normalleştirildiğini vurguladı. İmge, ülkenin sınırlı kaynaklarının nasıl dağıtılacağının da politik olduğunu ifade ederek Kuzey Kıbrıs’ta durumun iyileştirilmesi için kısıtlı kaynakların adil dağıtılıp etkin yönetilmesinin elzem olduğunun altını çizdi .
“Kıt kaynaklarımız adil dağıtılsa ve etkin yönetilebilseydi, inanıyorum ki yokluklardan ölüm yaşamazdık” diyen İmge, sağlık alanındaki elverişsiz durumun, sağlık sektöründe hasta haklarının
korunamadığı, hem sağlık çalışanlarının hem de hastaların mutsuz olduğu, çatışmacı ilişkileri içeren bir ortam yaratmakta olduğunu vurguladı.
Ruh sağlığı konusunda çok derin sıkıntıların yaşandığını ifade eden İmge, Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesindeki altyapının yürekler acısı olduğunu söyledi. Yaşanan hasta hakkı ihlallerinden de bahseden İmge, Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesine polis zoruyla hasta yatırıldığını ve bunun çok ciddi bir hasta hakkı ihlali olduğunu da sözlerine ekledi.
İmge, EHHD olarak hastanın sesinin güçlü bir şekilde duyulmasını istediklerini ve yürütülen projenin de sadece sağlık politikalarını şekillendirenlerin kulaklarında değil, toplumun vicdanında da duyulmasını istediklerini söyledi
Besim: “Ruh sağlığı ile ilgili konular sürekli halı altına itilip görmezden geliniyor”
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği başkanı Dr. Filiz Besim de sunumunda ülkede yaşanan ciddi sağlık problemlerine değinerek tüm yetkilileri ivedilikle bu sorunlara öncelik vermeye çağırdı.
Kuzey Kıbrıs’taki hasta başına düşen doktor sayısının gelişmiş ülkelerin çok altında olduğuna vurgu yapan Besim, çeşitli altyapı sorunlarının da süreci yavaşlattığını söyledi.
Ülkedeki ruh sağlığı sorunlarının artış gösterdiğini ve konu ile ilgili yeterli bilimsel çalışma yapılmadığını söyleyen Besim, ruh sağlığı sorunlarının halı altına itilerek görmezden gelindiğini ifade etti.
Sağlık konusunda çalışan tüm profesyonellerin ve sivil toplum örgütlerinin birlikte çalışmasının önemine de vurgu yapan Besim, Birlik olarak ellerinden gelen katkıyı yaptıklarını da sözlerine ekledi.
Dr. Ayşe Zeki: “Ruh sağlığı tedavisi görenler toplumun dışına itiliyor”
Ruh sağlığı konusunda detaylı bir sunum yapan Çocuk Psikiyatrı Dr. Ayşe Zeki, ruh sağlığı tedavisi gören hastalarla ilgili toplumda ciddi bir önyargı sorunu olduğunu ve ruh sağlığı hastalarının damgalanarak toplum dışına itildiğini söyledi. Bu durumun tedaviyi geciktirdiğini söyleyen Zeki, toplumdaki önyargı ve damgalama nedeniyle ruh sağlığı hastalarının, hastalıklarını uzun süre gizlemeyi tercih ettiklerini ve yalnızlaştıklarını ifade etti. Dünyada her 3 kişiden 1’inin hayatlarının bir evresinde akıl hastalığı deneyimlediğini, her 5 kişiden 1’inin ise son 12 ayda bir akıl hastalığı yaşadığını vurgulayan Zeki, akıl ve ruh sağlığı hastalıklarının yaygınlığı konusunda da toplumun yeterince bilinçli olmadığını sözlerine ekledi. Ruh sağlığı bozuk hastaların durumunun iyileştirilebilmesi için öncelikle önyargıların kırılması gerektiğini ifade eden Zeki, akıl hastalıkları ile ilgili hizmetlerde insan hakları ihlallerinin “çözümlenmemiş global bir kriz” olarak karşımıza çıktığını vurguladı.
Dr. Akbirgün: “Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesine psikiyatri hastaları dışında vakalar getiriliyor”
Seminer sonunda söz alan Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi başhekimi Dr. Abidin Akbirgün de hastane olarak yaşadıkları zorlukları dile getirerek, psikiyatri ile ilgili olmayan farklı vakaların da hastaneye getirildiğini, günün ihtiyaçlarına cevap vermeyen Ruh Sağlığı Yasası’nın da bu konuyu çözümlemede yeterli olmadığını söyledi. Toplum içine karışması gereken veya bakım evlerinde olması gereken kişilerin de hastaneye terk edilerek unutulduğunu söyleyen Akbirgün hazırladıkları yeni yasa tasarısı ile tüm bu sorunların çözümüne yasal zemin oluşturma gayreti içerisinde olduklarını ifade etti.
“Hastanın Sesi Projesi” nedir?
Kıbrıs’ın Kuzeyinde hasta ve hasta yakınlarının haklarının korunması için 2002 yılında kurulan Evrensel Hasta Hakları Derneği (EHHD), Mart 2016 itibarı ile de hasta hakları savunuculuğunu merkeze alan “Hastanın Sesi” projesini yürütmeye başladı. AB tarafından finanse edilen ve EHHD tarafından yürütülen “Hastanın Sesi” projesi, hasta ve hasta yakınlarının yüksek menfaatinin korunması ve haklarının tesis edilmesi için çalışmalar yürütmektedir.